Het Projectbureau Herbestemming Kerken begeleidt gemeenten en kerkbesturen in hun noodzakelijke zoektocht naar nieuwe bestemmingen voor hun zieltogende parochiekerken. Want een kerk, als huis van God met een uitgesproken vormentaal, bouw je niet zomaar om. Hoe kunnen kerken architecturaal en maatschappelijk hun bijzondere plaats behouden?
Toen eind 2018 bekend werd dat Delhaize met de stad Gent onderhandelde over de aankoop van de Sint-Annakerk, ontstond prompt commotie. De burgemeester kreeg een petitie onder zijn neus geduwd waarmee de plannen werden aangeklaagd. Een violist voerde elke dag muzikaal protest voor de kerk. Bezorgde burgers kwamen er samen. De nieuwe invulling van kerken beroert nog altijd de gemoederen en dat is niet verwonderlijk. Of je nu voor of tegen de kerk als instituut bent, het religieuze patrimonium maakt deel uit van het DNA van Vlaanderen, zowel cultureel, zoals met Sint-Anna nog eens duidelijk werd, als ruimtelijk. Alle Vlaamse dorpen zijn gebouwd rond de kerk en ook steden zijn een lappendeken van kerken en kerkpleinen.
De hoogdagen van de katholieke kerk lijken intussen voorbij. Er zijn steeds minder kerkgangers, priesters en kloosterlingen, met een overaanbod aan kloostergebouwen en parochiekerken tot gevolg. Tegelijk zijn we de open ruimte in ijltempo aan het opsouperen, wat ervoor zorgt dat we ons geen vierkante meter leegstand meer kunnen veroorloven, zeker niet in de steden. Alles wat er nu staat, moet optimaal ingevuld worden. De belangstelling voor de herontwikkeling van en de druk op bestaande gebouwen neemt toe. Een logische stap is dus om kerken in het vizier te nemen. Die staan misschien niet allemaal leeg, maar worden toch vaak onderbenut. En wat blijkt: parochiekerken liggen vaak op heel interessante plekken, centraal of langs een hoofdweg.
