De Hertogenmolens vormen een uniek stukje molenpatrimonium dat in oorsprong teruggaat tot de 14de-eeuw. De huidige constructie, meer bepaald het centrale vijfledige deel met zijn kenmerkende puntgevels dateert uit de 16de eeuw. De molen vervulde in de loop van de geschiedenis verschillende functies van graanmolen, schorsmolen en glasmolen en fungeerde tegelijk door zijn unieke ligging ook als brug over de Demer en als verdedigingsbouwwerk voor de stad.

Zoals meestal bij eeuwenoude monumenten kent dit gebouw een geschiedenis van verval, heropbouw en uitbreidingen. De grootste volume-uitbreiding gebeurde met de industriële revolutie, maar werd in 1970 vernield door een brand. Die brand is een eerste feit in de recente geschiedenis van verval. In 1986 stort de zuid-westgevel gedeeltelijk in en in de daaropvolgende jaren volgen leegstand en verwaarlozing. Tegelijk worden ook studies uitgevoerd en projecten geconcipieerd. Vandaag wil men een einde stellen aan de periode van verval en stelt men een kwalitatieve bouwcampagne in het vooruitzicht die de restauratie, de herbestemming en de uitbreiding tot een bruikbaar en levend monument beoogt. Daartoe zoekt men visie en een haalbare aanpak.

Het project wordt opgestart door de Afdeling Monumenten en Landschappen, maar zal worden uitgevoerd door de stad, mogelijk in samenwerking met private partners en moet kaderen in een stadsvernieuwingsproject waarin de Hertogenmolens door hun cruciale ligging een belangrijke, verbindende schakel vormen tussen beide stadsdelen.