Street Rambling — Ria Pacquée

Ria Pacquée is als kunstenaar al vier decennia actief in de publieke ruimte. Sinds 1979 integreert ze het dagelijks leven in al zijn geledingen op verschillende manieren in haar artistieke praktijk, en legt ze subtiel de vinger op allerhande maatschappelijke kwesties. Rode draad in haar werk zijn haar street ramblings, die haar naar een hele reeks oosterse en westerse grootsteden brachten, en sinds de jaren 1990 de stof leveren voor fotoreeksen. Ze tonen ons aspecten van de publieke ruimte waar we doorgaans geen acht op slaan. Pacquée observeert en ­registreert taferelen uit het openbare leven, die ze vervolgens in reeksen ordent volgens vormelijke of thematische criteria.

In dit beeldessay toont Ria Pacquée zo’n associatief geordende reeks beelden van objecten en handelingen die ze de voorbije twee decennia op haar reizen is tegengekomen. De sequens geeft blijk van een kritische, bij momenten fatalistische kijk op de impact van instituten en structuren op de publieke ruimte. Ze laat echter ook, niet zonder humor, zien dat mensen zich deze ruimte steeds toe-eigenen, ongeacht de maatschappelijke of ideologische intenties die aan de vormgeving en het beheer van de publieke ruimte ten grondslag liggen. Het werk getuigt niet alleen van verwondering, maar ook van een onmetelijk respect voor het menselijke overlevingsinstinct. Ondanks de absurditeit die eruit spreekt, geeft het stiekem blijk van de hoop dat de kwaliteiten die zij in het banale ontwaart, bestand blijven tegen alle dwangmatige pogingen om de publieke ruimte te ordenen en te standaardiseren.

Pacquées artistieke blik en praktijk bleken van onschatbare waarde voor de groei van de kunstcel van het Team Vlaams Bouwmeester, waar ze van 1998 tot 2016 als deeltijds medewerker ondersteuning bood in de uitbouw van een archief van gerealiseerde kunstopdrachten. Sinds 1 maart 2019 is een nieuw decreet voor de realisatie van kunstopdrachten in publieke gebouwen van kracht en bereidt de voormalige kunstcel – nu als platform Kunst in Opdracht – vanuit een nieuwe uitvalsbasis bij het Departement Cultuur, Jeugd en Media, de weg voor een uitbreiding van het toepassingsgebied van dit decreet naar de publieke ruimte. Het traject Pilootprojecten Kunst in Opdracht. Meer dan object (2014-2018), een gezamenlijk initiatief van het Departement Cultuur, Jeugd en Media, het Team Vlaams Bouwmeester en Kunstenpunt, heeft aangetoond dat het inzetten op innovatie en experiment belangrijk is omdat de benadering en het gebruik van de publieke ruimte in een samenleving in transitie om steeds nieuwe visies en strategieën vragen. ­Artistiek onderzoek en artistieke creatie bieden mogelijkheden om de ontwerp­uitdagingen en maatschappelijke kwesties voor de publieke ruimte van morgen te verkennen en scherp te stellen. Dit is het uitgangspunt voor een nieuw praktijkgericht onderzoekstraject, in 2019 opgestart door het platform Kunst in Opdracht, dat moet uitmonden in een versterking en verankering van het professionele kader voor kunst in opdracht in de publieke ruimte.