Projectomschrijving
Machelen-Diegem is wonen nabij een grootstad en toch betaalbaar wonen in een groene omgeving. De gemeente met ruim 13.000 inwoners is gelegen tussen de slagaders van Brussel, de hoofdstad van Europa, omringd door luchthavenvoorzieningen, weg- en spoorinfrastructuren, in de nabijheid van strategische economische ontwikkelingsgebieden. De uitgangspunten zijn aantrekkelijk maar het evenwicht tussen de verschillende onderdelen is uiterst fragiel. De infrastructuren zorgen voor uitstekende ontsluiting op regionale schaal maar snijden het lokale weefsel in stukken. Machelen-Diegem is grotendeels verstedelijkt en behoort tot het ‘Vlaams strategisch gebied rond Brussel’.
In 2009 werd een gemeentelijk ruimtelijk structuurplan goedgekeurd. Hierin werd een visie voor de toekomstige ontwikkelingen uitgewerkt. In het structuurplan wordt voorgesteld de groene linten van beekvalleien, de bestaande parken en de groene bufferzones tussen kantoor- en woongebieden aan elkaar te laten groeien en uit te breiden. Zo kunnen we in onze gemeente een S-vormig lint met belangrijke natuurwaarde creëren.
In 2011 is het bestuur een stap verder gegaan en werd een masterplan met beeldkwaliteitsplan opgemaakt met concrete oplossingen voor de talrijke voorstellen uit het structuurplan. Het masterplan moet kleine, lokale ingrepen mogelijk maken zonder dat de samenhang verloren gaat. Het trekt de kaart van de woonkwaliteit en wil tonen dat het wonen in de gemeente de moeite waard is en in de toekomst gegarandeerd blijft.
Het uitwerken van het masterplan gaat samen met een wervend communicatie- en participatietraject onder de naam ‘transforMADIE 2020’. Met dit traject wil de gemeente een nieuwe weg bewandelen bij het uitwerken van haar uitvoeringsprojecten, door de bewoners vanaf de eerste schetsen te consulteren en te betrekken bij het ontwerp.
Voor het verder concretiseren van het masterplan schrijft de gemeente Machelen een nieuwe opdracht uit. Deze omvat de opmaak van een inrichtingsplan voor (1) de begraafplaats van Machelen, (2) de begraafplaats van Diegem en (3) het gemeentelijk park te Diegem met inbegrip van de aangrenzende historische site Marga en (4) een participatieve procesaanpak.
Drie projectgebieden
De begraafplaats te Diegem ligt naast de Brusselse Ring. Ze vormt een eerste buffer voor de achterliggende woonwijk en scholencampus. Als gevolg van de verbreding van ring oost (RO) zal een deel van de begraafplaats onteigend worden. De begraafplaats te Machelen ligt in een binnengebied en is omzoomd met woningen maar ligt desondanks erg geïsoleerd. Aan een zijde grenst een loods die eigendom is van de gemeente.
Deze begraafplaatsen moeten omgevormd worden tot begraafparken, waarbij de fysieke barrières doorbroken worden zodat ze een natuurwaarde en een landschappelijke waarde krijgen en ingeschakeld kunnen worden in het groene netwerk en als verbinding van woonkernen. De uitvoering van het inrichtingsplan zal gefaseerd gebeuren in functie van de percelen die vrijkomen bij het aflopen van concessies.
Het gemeentelijk park van Diegem en de historische site Marga liggen in elkaars verlengde langs de Woluwelaan. De kop van het park en de historische site sluiten onmiddellijk aan op het A. De Cockplein, het centrale dorpsplein van Diegem. Het plein heeft momenteel weinig verblijfskwaliteit en wordt hoofdzakelijk gebruikt als parking. Het is de ambitie van de gemeente om dit plein opnieuw een grotere waarde te geven in het stedelijk weefsel. De voornaamste doelstelling is een plein op mensenmaat dat een multifunctionele ruimte is met plaats voor de zachte weggebruiker en een aangename verblijfs- en gebruiksruimte. De herinrichting van dit plein is niet inbegrepen in de huidige opdracht maar de ambitie die de gemeente heeft voor het gemeentelijk park ligt in het verlengde van deze voor het plein. Er dient onderzocht hoe het park in combinatie met de historische site en het A. De Cockplein de dorpskern kan herstellen. Het ontwerp moet aanzetten geven tot het structureren van de ruimere omgeving, waarbij men moet vertrekken van een kleinschalige benadering gericht op de lopende, fietsende en spelende mens. Er dient gezocht naar het herstel van de dorpse rust. Bij de herinrichting moet ook onderzocht worden hoe het nieuwe concept een bijdrage kan leveren tot de organisatie van de jaarlijkse cyclo-cross superprestige en de Paaskermis te Diegem. Samengevat is het de wens van de gemeente om het gemeentelijk park met de historische site een meerwaarde te geven door de opwaardering van aanwezige ecosystemen (natuurlijke bronnen) in combinatie met de cultuurhistorische waarde van de Margatoren (beschermd monument) en dit gekoppeld aan het gebruik van de site door verschillende doelgroepen.
Deze drie projecten samen met reeds opgestarte projecten ( Bosveld, Begoniagaarde, Tuinwijk de Heuve, Schetsveld en Buurtparken) zorgen er voor dat binnen een zeer kort tijdsbestek een omvangrijk deel van de gemeente model staat voor ecologisch groenbeheer en duurzaamheid met oog voor biodiversiteit. Samengevat gaat het om het creëren van een groen netwerk dat mogelijkheden opent om de ontsluiting voor zwakke weggebruikers te verbeteren, ecologische verbindingen en waterberging te creëren en esthetisch landschappelijke kwaliteiten toe te voegen zodat de gemeente aangenamer wordt voor bewoner en bezoeker. De drie projectgebieden zijn drie afzonderlijke eilanden maar de herinrichtingsplannen moeten de ambitie hebben om hiervan één groene long te maken, die kan bijdragen tot de regulering van het stadsklimaat door o.a. een drastische vermindering van de CO2, zodat we de levenskwaliteit van de huidige en de toekomstige generaties verhogen.
Een participatief ontwerpproces
Tot slot wil het bestuur het ontwerp ontwikkelen binnen een participatief traject. Het bestuur verwacht dat het team een traject voorstelt waarbij lokale actoren, bewoners en gebruikers actief betrokken worden in het ontwerpproces en mee de ontwerpagenda bepalen. Er dient hierbij ook afgetoetst te worden of er nood is aan ruimte voor lokale, kleinschalige initiatieven.
Voor de uitvoering van deze opdracht is de gemeente Machelen op zoek naar een multidisciplinair team met kennis en ervaring in duurzaam ontwerpen, ruimtelijke planning, landschapsarchitectuur en participatieprocessen.
Machelen OO3208
De volledige studieopdracht voor de herinrichting van twee begraafplaatsen en een gemeentelijk park met inbegrip van de aangrenzende historische site Marga en de opdracht voor een participatief begeleidingstraject te Machelen-Diegem.
Status project
- Projectomschrijving
- Geannuleerd
Locatie bouwplaats
Het gaat om vier locaties: (1) Begraafplaats Machelen, Kerkhofdreef te 1830 Machelen. (2) Begraafplaats Diegem: Zaventemsesteenweg te 1831 Diegem. (3) Gemeentelijk park en (4) historische site Marga: De Cockplein te 1831 Diegem
Timing project
- Toewijzen opdracht aan de uitvoerders: 1 jul 2017
Bouwheer
Gemeentebestuur Machelen
Contactpersoon Bouwheer
Katrien Bilsen
Contactpersoon TVB
Mario Deputter
Gunningswijze
Ontwerpenwedstrijd gevolgd door een onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking.
Budget
Totaal investeringsbedrag van de werken (richtwaarden): €5.037.500 : Begraafplaats Machelen: €1.275.000 - Begraafplaats Diegem: €1.162.500 - Gemeentelijk park en historische site Marga: €2.600.000 (excl. btw) (excl. ereloon)
Honorarium
Omgevingsaanleg: 5,25 %- 6 % (toegepast op het totaal investeringsbedrag van de projecten) - participatief project: volgens voorstel ontwerper
Vergoeding ontwerpers
€6.500 (exclusief btw) per kandidaat / 3 kandidaten