OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101 Antwerpen Het Steen ©Michiel De Cleene

OO3101_luchtfoto ©GDI-Vlaanderen

OO3101_luchtfoto ©GDI-Vlaanderen

Projectomschrijving

Project binnen het erfgoedbesluit, lees de belangrijke opmerking onderaan.
De opmaak van het beheersplan maakt geen deel uit van de opdracht.
Het beheersplan wordt op basis van het bouwhistorisch onderzoek door de opdrachtgever zelf opgemaakt.

Het Steen werd op 6 februari 1936 als monument beschermd omwille van de kunst-, historische en oudheidkundige waarden en is een van de belangrijkste bouwkundige relicten in Vlaanderen. Het is een iconisch gebouw dat een grote waarde heeft als “sluitsteen” van het rijke historische verleden van de stad. Het Steen is nauw verbonden met de oorsprong van de stad; het is de laatste duidelijk zichtbare getuige van de omwalde burcht die eeuwen het beeld van de stad bepaalde. Samen met de Antwerpse rede onderging het Steen diverse transformaties. Het is een complex waarin opeenvolgende bouwfasen en functies kunnen worden afgelezen en diverse elementen de erfgoedwaarde definiëren.

Ook als landmark vervult Het Steen een belangrijke functie. Volgens het Masterplan Scheldekaaien zal Het Steen bij de heraanleg binnendijks komen te staan en zal de relatie met de stad versterkt worden. Het is ook de bedoeling om de toegang tot het Steen en Steenplein te verbeteren zodat dat de site onlosmakelijk verbonden wordt met de historische binnenstad.

Het gebouw werd gedurende haar rijke geschiedenis verschillende keren gerestaureerd en aangepast aan nieuwe functies. Delen uit de 11de-12de eeuw, uit de 16de eeuw en toevoegingen uit het einde van de 19de en het midden van de 20ste eeuw zitten sterk in elkaar verweven. In de voorbije decennia zijn de invulling van het pand en diverse kleine verbouwings-campagnes eerder ad hoc uitgevoerd, zonder visie op de totaliteit en zonder aandacht voor de intrinsieke waarde van het monument. Het resultaat is een monument met een grote onderhoudsachterstand zonder duurzame invulling. 

Dit project ambieert het erfgoed op een duurzame en creatieve manier in te schakelen in een nieuwe ontwikkeling die een ruimtelijke en toeristische meerwaarde beoogt voor de stad. Het hergebruik en opnieuw functioneel maken van het Steen moeten bijdragen tot de instandhouding, de herwaardering en de publieke ontsluiting van dit monument.

De nieuwe bestemming van Het Steen wordt geprogrammeerd als een toeristisch onthaal-en bezoekerscentrum waarbij een introductie tot de stad de bezoekers op weg moet zetten voor hun verdere ontdekkingstocht door Antwerpen.

De stad Antwerpen wil immers een onthaal creëren waarbij een aantal noden, zoals ondermeer informatie, maar ook bezoekerservaringen (ticketing, booking, catering, exposities, …) gecombineerd worden in een positionerend verhaal binnen de historische binnenstad. Dit in combinatie met representatieve onthaalruimte(s) voor groepen, professionelen en pers, alsook verbruikersruimte, stadswinkel en kantoren voor medewerkers.

Het Steen wordt in de toekomst ook een vertrekpunt voor verkenningen per koets, fiets, boot,… waar bezoekers niet enkel toekomen vanop cruises en vanuit de stad, maar waar ze vooral kunnen vertrekken voor een kennismakingstocht door de stad.

Het Steen en zijn directe omgeving vormt zo het onthaalpunt bij uitstek voor het verhaal dat Antwerpen te bieden heeft en zal op deze wijze een breed doelpubliek aanspreken.

De stad Antwerpen wil de site ontwikkelen tot een ambitieus onthaalcentrum dat een hedendaags ruimtelijk antwoord biedt en tegelijk dit waardevol bouwkundig en kunsthistorisch erfgoed op een duurzame en kwalitatieve wijze weet te valoriseren. Zij is hierbij op zoek naar een interdisciplinair ontwerpteam dat in staat is om een geïntegreerde visie te vormen over een erfgoedgerichte ontwikkeling van het Steen .

De ontwikkelingsmogelijkheden en -opportuniteiten worden onderzocht op basis van het aangeleverde bouwhistorisch onderzoek en de cultuurhistorische waardestelling. Hiervoor rekent de opdrachtgever op een weloverwogen voorstel van de ontwerper, dat rekening houdt met het karakter van de site en de uitstraling van het geheel in zijn nieuwe functie.

De relatie met de Scheldekaaien, de nabije omgeving en de integratie van de waterkering worden eveneens beschouwd als essentiële randvoorwaarden van het ontwerp.

Het streven naar een optimaal toegankelijke, laagdrempelige en open site is een belangrijke ontwerpopdracht. Verder zijn een energie- en onderhoudsvriendelijke benadering van het geheel een voorwaarde. De aanpasbaarheid van het erfgoed zal op voorgaande vlakken verder onderzocht moeten worden.

Kandidaat inschrijvers moeten in hun portfolio hun deskundigheid voor dit bijzondere erfgoedproject aantonen aan de hand van minstens de elementen uit artikel 11.5.2 van het Onroerenderfgoedbesluit van 16 mei 2014 met betrekking tot kwaliteit.

Tijdens de Open Oproep zal er een schetsontwerp met bijhorende visienota gevraagd worden van de volledige opdracht en zal het bouwhistorisch onderzoek ter beschikking gesteld worden.

Project binnen het Onroerenderfgoedbesluit

Lokale besturen die een beschermd monument wensen te restaureren en hiervoor een erfgoedpremie Bijzondere Procedure van meer dan 50% of een onderzoekspremie aanvragen bij de Vlaamse Overheid moeten voldoen aan het Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de uitvoering van het Onroerenderfgoedbesluit van 12 juli 2013.De projecten in Open Oproep die de restauratie van een beschermd monument inhouden, moeten dan ook de bepalingen volgen van deze regelgeving. Dit betekent dat voor deze projecten een ontwerper aangesteld wordt volgens een aangepaste procedure van de Open Oproep.

Concreet betekent dit in de eerste plaats dat bij de selectie van kandidaten gebruik gemaakt wordt van volgende selectiecriteria:

a)     de relevante studie en beroepskwalificaties;

b)     de algemene deskundigheid met betrekking tot de specifieke projectopdracht;

c)      een vermelding van het gedeelte van de opdracht dat de ontwerper of uitvoerder minstens in eigen beheer zal uitvoeren;

De ontwerpopdracht voor de opmaak van beheersplannen, de voorafgaande onderzoeken, en de beheersmaatregelen, werkzaamheden of diensten aan beschermde goederen en erfgoedlandschappen wordt minstens gegund op basis van de volgende gunningscriteria:

1)     conceptnota met omschrijving van de aanpak en de methodologie van de opdracht;

2)     de aanpak inzake duurzaamheid;

3)     de vermelding van welke diensten voor welk ereloon geleverd zullen worden;

4)     als dat van toepassing is: de visie op de werfopvolging

Er bestaat een mogelijkheid om bijkomende criteria toe te voegen maar deze mogen enkel aanvullend zijn en kunnen in geen enkel geval primeren boven de eerder vermelde criteria. Dit betekent dat de hiervoor opgesomde criteria steeds zwaarder zullen doorwegen dan toegevoegde criteria en bijgevolg steeds de eerste drie gunningscriteria van het bestek moeten uitmaken.

Opgelet: Kandidaat inschrijvers moeten in hun portfolio hun deskundigheid voor dit bijzondere erfgoedproject aantonen aan de hand van minstens de  elementen uit artikel 11.5.2 van het  Onroerenderfgoedbesluit van 16 mei 2014 met betrekking tot kwaliteit.

Antwerpen OO3101

Volledige studieopdracht voor de ontwikkeling van Het Steen tot een toeristisch onthaal- en bezoekerscentrum.

Status project
Geselecteerde bureaus
  • noAarchitecten
  • aNNo architecten, BOGDAN & VAN BROECK ARCHITECTS
  • Atelier Kempe Thill architects and planners, Team van Meer! architecten & co cvba
  • CALLEBAUT ARCHITECTEN, Frederic Vandoninck Wouter Willems architecten
  • MAAT_WERK architecten , Van Belle & Medina architects
Locatie bouwplaats

Steenplein 1, 2000 Antwerpen

Timing project
  • Selectievergadering: 5 apr 2016
Bouwheer

Stadsbestuur Antwerpen

Contactpersoon TVB

Christa Dewachter

Gunningswijze

Ontwerpenwedstrijd gevolgd door een onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking.

Budget

9.000.000 (incl. btw) (excl. ereloon)

Honorarium

Globaal ereloon percentage voor architectuur, stabililteit en technieken (inclusief akoestiek) van 10,50 % berekend op het totale investeringsbedrag (exclusief ereloon EPB-verslaggever en veiligheidscoördnator ontwerp en uitvoering).

Vergoeding ontwerpers

15.000 € (excl. btw) per kandidaat, 5 kandidaten

Downloads

kandidaten_3101.pdf
selectiebeslissing_3101.pdf