3. Wonen in een collectief landschap - Beveren

Indien we de nog resterende open ruimte in Vlaanderen willen vrijwaren, zullen we opnieuw moeten nadenken over hoe we het wonen organiseren. Dat betekent in de eerste plaats: verdichten van de bestaande verstedelijkte ruimte en geen bijkomende open ruimte aansnijden. Het Pilootproject Middenheide in Beveren lijkt op het eerste gezicht niet helemaal te passen in dit plaatje. Middenheide, het terrein waarvoor projectontwikkelaar Matexi zich samen met de gemeente kandidaat had gesteld, is vandaag namelijk een onbebouwd binnengebied. Het is een nog bijna ongerept, agrarisch gebied in de vallei van de Beverse Beek.

Toch waren er degelijke argumenten om de Kwaliteitskamer te overtuigen dit Pilootproject te selecteren. Of hoe innoveren ook risico’s nemen is. Vooreerst ligt het gebied vlak naast de gemeentekern van Beveren. De mogelijke verlenging van de tramlijn van Antwerpen – via Zwijndrecht – naar Beveren kan van Middenheide een woongebied met een groot potentieel maken. Duurzame woonvormen worden immers het best geconcentreerd langs de grote assen van het openbaar vervoer. Daarnaast was er de belofte van ontwikkelaar Matexi om resoluut in te zetten op een ander verkavelingsmodel en het eigen onderzoek naar vormen van delend wonen ook hier in de praktijk te brengen.

Het woonuitbreidingsgebied is op enkele percelen na volledig in eigendom van projectontwikkelaar Matexi. Naast Middenheide ligt nog een ander woonuitbreidingsgebied: Casa de Luz. Hier is de eigendomsstructuur sterk versnipperd, maar heeft de Waase Landmaatschappij een aanzienlijk deel in eigendom. De Waase Landmaatschappij wil hier een nieuwe verkaveling met sociale woningen bouwen. Mocht dit gebeuren volgens het model van de klassieke verkaveling, dan zou dat een zware hypotheek leggen op het principe van het wonen in contact met het landschap. De Kwaliteitskamer en de gemeente Beveren konden de provincie Oost-Vlaanderen overtuigen om de opdracht uit te breiden en het aangrenzende gebied mee op te nemen in het Pilootproject. De Kwaliteitskamer wees de ontwerpopdracht toe aan Bovenbouw en Labo S. In de eerste fase van de Pilootprojecten maakte het ontwerpteam – zij het voor andere locaties – de oefening om te kijken hoe het open landschap kan functioneren als een genereuze, collectieve ruimte ten dienste van het wonen. In de voorgestelde scenario’s is vastgoedontwikkeling niet langer een bedreiging voor de open ruimte, maar net een garantie om het landschap te bewaren en zelfs te versterken.

Lees meer in download