Op maandag 11 maart 2024 werden vertegenwoordigers van verscheidene Vlaamse kwaliteitskamers uitgenodigd in het Atelier Bouwmeester. Ze gingen er in gesprek rond drie thema’s: ‘Methodieken voor gesprek en onderhandeling’, ‘Proces’ en ‘Erfgoed en beeldkwaliteit’. Maarten Van Acker, als professor stedenbouw verbonden aan de Universiteit Antwerpen, bracht over deze uitwisseling verslag uit in Ruimte 62. Lees hier ook de uitgebreide versie van zijn artikel.
Het Team Vlaams Bouwmeester zet in op het bevorderen van de architectuurkwaliteit en de beleving van de gebouwde omgeving door in gesprek te gaan met publieke opdrachtgevers, ontwerpers en andere belanghebbenden. Uiteraard is het Team niet bij alle Vlaamse publieke projecten betrokken. Lokale kwaliteitskamers en andere vormen van kwaliteitsborging, zoals stadsateliers en adviesraden, zijn dan ook belangrijke spelers om de architectuurkwaliteit te bewaken en de lat steeds dat tikkeltje hoger te leggen. Bovendien wint de rol van de kwaliteitsbewaker steeds meer aan belang door de stijgende druk op de (open) ruimte, de bouwshift, de klimaatverandering en andere maatschappelijke uitdagingen.
In 2019 toonde het Vlaams Architectuurinstituut via de organisatie van een reeks rondetafelgesprekken over kwaliteitsbewaking in Vlaanderen en Brussel aan dat er vraag is om elkaar structureel te ondersteunen en te inspireren. Maarten Van Acker besloot toen een artikel ‘On quality chambers in Flanders and Brussels’ in A+ als volgt: ‘Er groeide duidelijk de wil en het besef van noodzaak om dergelijke kennisdeling frequenter te organiseren. Om niet langer het gesprek over ruimtelijke kwaliteit binnenskamers te houden maar om methodieken, oplossingen en best practices te delen, ver over de gemeentelijke en ambtelijke grenzen heen.’
Naast nood aan kennisdeling, lijkt er ook nood aan houvast te zijn. Elke kwaliteitskamer heeft namelijk een eigen rol, taak en statuut. Vandaag ontbreekt een duidelijke keten van en kader voor deze kwaliteitsborging nog. Een inventaris van alle kwaliteitskamers kan helpen om te weten bij wie je terecht kan met welke vragen. Het Team Vlaams Bouwmeester wil onderzoeken of en hoe lokale kwaliteitsborging kan ondersteunen.
Dit onderzoek startte bij het zo duidelijk en volledig mogelijk in kaart brengen van het aantal en de soorten Vlaamse kwaliteitskamers en hun werking. Daartoe werden een online bevraging en een rondetafelgesprek met de geïnteresseerde kwaliteitskamers georganiseerd. De komende jaren wil het Team Vlaams Bouwmeester blijven inzetten op kennisdeling onder kwaliteitskamers. Het rondetafelgesprek op 11 maart was de start van dit traject.
