De Vlaamse overheid gaat voor de bouw van een derde, nieuw kantorencomplex in de Brusselse Noordwijk in zee met ontwikkelaar Befimmo. Die nam de ontwerpbureaus 51N4E, Jaspers-Eyers en l’AUC onder de arm voor de transformatie van de WTC-torens 1 en 2 tot ‘Kantoor 2023’: een duurzaam en circulair gebouw met een gemengd programma. De Vlaamse Bouwmeester was betrokken bij het voortraject en zetelde in de jury voor de finale gunning.
Sinds de aanstelling van de eerste Vlaams Bouwmeester in 1999 werkt de Vlaamse overheid onafgebroken aan een excellent architectuurbeleid en een voorbeeldig bouwheerschap.
Werk maken van een eigen strategisch vastgoedbeleid was voor de Vlaamse overheid een van de oorspronkelijke drijfveren om een Vlaamse Bouwmeester aan te stellen.
De ambtenarenhuisvesting van de Vlaamse overheid in Brussel concentreert zich vanouds hoofdzakelijk rond de Noordwijk, die de voorbije decennia een sterk monofunctioneel karakter heeft ontwikkeld. Na de kantooruren ligt de wijk er verlaten bij, en zelfs tijdens de werkweek biedt ze geen volwaardige stedelijke beleving. Reeds tijdens het mandaat van voormalig Bouwmeester Peter Swinnen liet het Team Vlaams Bouwmeester rond deze problematiek ontwerpend onderzoek uitvoeren, waarbij de mogelijkheden van een ‘verzamelgebouw’-model – een divers programma van kantoren, woningen, handel en horeca in één gebouw – werden afgetast. Door resoluut voor een dergelijk model te kiezen, zou de Vlaamse overheid haar rol als publieke opdrachtgever scherp kunnen stellen, en architectuur en infrastructuur kunnen inzetten voor het realiseren van maatschappelijke meerwaarde.
Precies dit was bij de aanbesteding van het nieuwe overheidsgebouw Kantoor 2023 de inzet: onder impuls van de Vlaamse en Brusselse Bouwmeesters werden kwaliteiten op het vlak van architectuur én van ruimtelijke en maatschappelijke meerwaarde opgenomen in de criteria voor selectie en gunning.
Het weerhouden voorstel van Befimmo, een grootschalig transformatieproject van het WTC-gebouw, mikt inderdaad veel verder dan het prototypische kantoorgebouw-model. Naast het programma van de aanbestedende overheid omvat het diverse andere functies: woningen, een hotel, een genereus dakpark, een serre... De kwaliteit van het ontwerp zit in de mix van programma’s, in de ruimtelijke schakeling ervan, maar bovenal in de manier waarop zij interactie aangaan met het publiek domein. Enerzijds richt het gebouw zich naar de stad en vormt het een trefplaats voor meerdere gebruikers. Anderzijds is er een prima ruimtelijke samenhang van programma’s binnenin.
Dit transformatieproject is het resultaat van een zoektocht naar hergebruik van bestaande delen van het gebouw, maar eveneens naar een structuur die flexibele programmering toelaat. Het gebouw zal voor 68 % bestaan uit ter plaatse hergebruikte of gerecycleerde materialen. Op het vlak van duurzaamheid wordt een uitstekend resultaat behaald, en het gebouw kan in de toekomst herbestemd worden zonder afbraak of drastische transformaties.
Met dit innovatieve project richt de Vlaamse overheid zich op wat onze steden in de toekomst nodig hebben en wordt een nieuwe standaard voor overheidsgebouwen scherpgesteld.
