Foto Verkavelingswijk Ravenstein, Tervuren

©Stijn Bollaert

Foto Verkavelingswijk Ravenstein, Tervuren

©Stijn Bollaert

Foto Verkavelingswijk Ravenstein, Tervuren

©Stijn Bollaert

Foto Verkavelingswijk Ravenstein, Tervuren

©Stijn Bollaert

Foto Verkavelingswijk Ravenstein, Tervuren

©Stijn Bollaert

Luchtfoto Verkavelingswijk Ravenstein, Tervuren

©Google Maps 2022

OAG2212 Verkavelingswijk 03 - Ravenstein, Tervuren

Transformatietraject

Het team BRUT architecture and urban design, Spatie maakt ruimte, Leidsman en Driekwart Groen werkt een gedragen masterplan uit voor de kwaliteitsvolle verdichting van de wijk Ravenstein in Tervuren, en koppelt dit aan het maximaal vrijwaren van een nabijgelegen woonuitbreidingsgebied. De wijk Ravenstein is gelegen ten westen van de dorpskern van Tervuren, tussen de Tervurenlaan, het golfterrein en het Zoniënwoud, en is vanuit Brussel bereikbaar via tram 44. Het projectgebied omvat een van oorsprong sociale woonwijk uit de periode 1958-1995, een regionale schoolomgeving en kinderdagverblijf, een zorgcluster en een onbebouwd, landschappelijk gebied dat momenteel bestemd is als woonuitbreidingsgebied. Er is nood aan bijkomende sociale woningen, vele bestaande woningen zijn aan renovatie toe, het openbaar domein is overmaats en erg autogericht en de wijk – en bij uitbreiding heel Tervuren – kent een tekort aan voorzieningen. Een kwaliteitsvolle verdichting én ontharding van de wijk dringt zich dus op. De gemeente Tervuren wil in haar verdichtingsstrategie prioritair inzetten op bestaande wijken in plaats van de ontwikkeling van greenfields. Het projectteam zal, in overleg met de stad en de bewoners, maar ook met de school, het woonzorgcentrum en eventuele andere actoren, een toekomstvisie voor de wijk en het woonuitbreidingsgebied uitwerken waarin ruimte is voor nieuwe woonmodellen en een meer diverse, levendige woonomgeving.

De wijk Ravenstein

De wijk Ravenstein is gelegen ten westen van de dorpskern van Tervuren, tussen de Tervurenlaan, het golfterrein en het Zoniënwoud. Door haar ligging heeft de wijk een hoge knooppuntwaarde. De wijk is volgens het gewestplan gelegen in woongebied, en tevens geordend door een verkaveling. Het projectgebied omvat een van oorsprong sociale woonwijk uit de periode 1958-1995, een regionale schoolomgeving en kinderdagverblijf, een zorgcluster en een onbebouwd, landschappelijk gebied dat momenteel bestemd is als woonuitbreidingsgebied. Het projectgebied heeft in totaal een oppervlakte van ca. 33 ha. De woonwijk is een tuinwijk (15 à 20 woningen/ha) die op heden nog steeds grotendeels in eigendom is van de sociale huisvestingsmaatschappij Elk Zijn Huis. Het woonuitbreidingsgebied is deels in eigendom van de sociale huisvestingsmaatschappij en werd tot op heden om verschillende redenen niet aangesneden. De school werd recent voorzien van een nieuwe ‘tienerschool’ en ook de buitenruimte werd heraangelegd. Het woonzorgcentrum Zoniën (OCMW Tervuren) liet in 2013 een masterplan opmaken, dat naast een uitbreiding ook bijkomende bebouwing en woningen aansluitend op de tuinwijk voorziet.

Door de ligging, de verouderde aanblik, autogerichte ontwikkelingen en een versnipperd openbaar domein dringt een kwalitatieve verdichting en transformatie van de wijk zich op. Een dergelijke strategie is eveneens nodig om de bovenlokale doelstellingen waar te maken voor het hoofddorp Tervuren. Gezien de ligging van Tervuren als hoogdynamisch hoofddorp (cfr. conceptnota beleidsplan ruimte Vlaams-Brabant) krijgt het in de vervoersregio en Regionet Leuven een bijzondere taak toebedeeld. De gemeente Tervuren kiest prioritair voor de verdichtingsstrategie van bestaande wijken in plaats van de ontwikkeling van greenfields. De gemeente ambieert om de wijk te vergroenen, te ontharden, te verbinden en te verdichten, en wil ook de regie voeren op de lokale woningmarkt, die voor specifieke uitdagingen staat. De sociale huisvestingsmaatschappij Elk Zijn Huis is sinds de aanvang van dit leertraject een geëngageerde partner die vooral op zoek is naar concrete input voor de aanpak van mogelijke herbouw/herontwikkeling van het woonpatrimonium dat nog niét werd gerenoveerd. De gemeente integreert dit bij voorkeur in een totaalvisie voor de wijk.

Voortgaand op de analysefase wensen we de wijk Ravenstein op een participatieve manier kwalitatief te verdichten en dit gekoppeld aan het maximaal vrijwaren van het aanpalende woonuitbreidingsgebied. Het geheel van school, zorginstelling, te renoveren woonpatrimonium, groene zones in de tuinwijk en groen landschappelijk gebied vormt een geschikte context om het ‘wonen in een landschappelijke omgeving’ uit te bouwen. De ambitie is om in dit projectgebied participatief te zoeken naar nieuwe woonmodellen, sociaal en divers, met een interessante dichtheid en een verhoogde omgevingskwaliteit, en dit te koppelen aan een onbebouwde, collectief bruikbare landschappelijke tuin.

Opdracht 

Het Departement Omgeving en het Team Vlaams Bouwmeester zijn, in partnerschap met de gemeente Tervuren, op zoek naar een multidisciplinair projectteam dat een gedragen masterplan opmaakt voor het projectgebied. Het projectteam stelt een programma van eisen op voor de woonwijk én het woonuitbreidingsgebied en werkt op basis hiervan een gedragen, multidisciplinair en geïntegreerd masterplan uit voor het volledige projectgebied. Uitgangspunten zijn het verhogen van de woondichtheid en het verhogen van de integrale ruimtelijke en omgevingskwaliteit. Het projectteam staat hierbij in voor het uitwerken van een participatiestrategie. De praktische organisatie, voorbereiding en uitvoering van de participatiemomenten maken geen deel uit van deze opdracht. Het projectteam bewaakt vanaf de start de financiële haalbaarheid en werkt een realistische financiële strategie uit. Het projectteam definieert de tools, instrumenten en hefbomen om het masterplan tot uitvoering te brengen en de gewenste kwalitatieve verdichting te bekomen. Het projectteam realiseert minstens één quick win of proefopstelling op het terrein die draagvlak schept voor het transformatieproces bij bewoners, gebruikers en de omgeving. 

Bijkomend levert het projectteam input voor een breder leertraject voor ruimtelijke praktijk en beleid.

Het team beschikt over de volgende expertises: 

  • Het projectteam is sterk in ontwerpend onderzoek op schaal van een wijk en kan ruimtelijke uitdagingen en potenties verbeelden en dit met kennis van de verschillende opgaven die spelen op wijkniveau (o.a. vernieuwende woonvormen, kwalitatieve verdichting, kwalitatief groen, water, mobiliteit, open ruimte)
  • Het projectteam heeft de nodige expertise in participatie in en ervaring met het betrekken van burgers en andere actoren bij dit ontwerpproces, en specifiek het uitwerken van een participatiestrategie waarbij de uitvoering door een derde partij (door of in opdracht van de gemeente) wordt opgenomen
  • Het projectteam beschikt over de nodige financiële, juridische en vastgoedexpertise, heeft kennis van (innovatief) instrumentarium en kan dit concretiseren op maat van het projectgebied en de betrokken actoren

Proces en planning 

  • Augustus 2022: startoverleg (i.f.v. kennismaking en praktische werkafspraken). 
  • Tijdens deze fase: 
    - Ca. tweemaandelijkse projectvergaderingen (i.f.v. de voortgang van het project zelf, ritme en aantal te bepalen door ontwerpteam) 
    - 3 ateliers en 4 bijeenkomsten van de kwaliteitskamer (i.f.v. het projectoverkoepelend aspect, georganiseerd door opdrachtgevers en regieteam) 
    - 2 brede klankbordmomenten (getrokken door opdrachtgevers en regieteam) 
  • December 2023: oplevering eindrapport en eindresultaten project Ravenstein
  • Januari - juni 2024: communicatie naar lokaal bestuur en actoren + finaliseren eindrapport en project Ravenstein

OAG2212 Verkavelingswijk 03 - Ravenstein, Tervuren Departement Omgeving en Team Vlaams Bouwmeester 

Het Departement Omgeving en het Team Vlaams Bouwmeester zoeken, in partnerschap met de gemeente Tervuren, een multidisciplinair team voor het uitwerken van een gedragen masterplan voor de kwalitatieve verdichting van de wijk Ravenstein, en dit gekoppeld aan het maximaal vrijwaren van het aangrenzend woonuitbreidingsgebied. Deze opdracht past binnen het leertraject ‘Verkavelingswijken in Transformatie’.  

Projectteam

BRUT architecture and urban design, Spatie maakt ruimte, Leidsman, Driekwart Groen 

Timing
  • Geïnteresseerden kunnen zich melden tot 18 maart 2022, 11u.
  • 3 tot 5 teams worden uitgenodigd om een offerte in te dienen tegen 6 mei 2022, 12u.
  • De presentaties van de offertes met vragenronde zullen plaatsvinden tijdens de week van 23 mei 2022 in het Atelier Bouwmeester, Ravensteingalerij 54-59, 1000 Brussel. 
  • Gunning voorzien eind juni 2022.
  • Startvergadering augustus 2022.
Vergoeding

Voor het geheel van de opdracht wordt een bedrag voorzien van maximum 70.000 euro incl. btw.  

Contact