PPTiO2 Centrum-Zuid - Houthalen Helchteren

Bedrijventerrein wordt circulaire schakel in een groen fietsnetwerk

Sinds de opening van de REMO-site staat Houthalen-Helchteren bekend als de ‘afvalgemeente’. Dat imago mag nu in de vuilnisbak: bedrijventerrein Centrum-Zuid op de vroegere mijnsite trekt de kaart van de circulaire economie.

Op de vroegere mijnsite in Houthalen-Helchteren ligt vandaag een bedrijventerrein van 220 hectare. Het gebied vormt een eiland: het ligt net buiten het centrum en wordt ingesloten door mooie natuur, een oud kolenspoor, de E314 en de weg van Hasselt naar Eindhoven. Het project CTC3 (Clean Tech Campus + Closing The Circle + Cradle To Cradle) wil er onderzoeken hoe bedrijven minder materialen en grondoppervlak kunnen verbruiken door elkaars afvalstoffen te hergebruiken en meer in de hoogte te bouwen. In één adem kan het terrein ook een wandel- en fietsverbinding worden tussen het stadscentrum en de omgeving. Er wordt ook bekeken hoe bedrijven ruimtes zoals parkeerplaatsen, opslagplaatsen, refters en vergaderzalen kunnen delen om de verstedelijkte ruimte optimaal te benutten en het waardevolle omliggende landschap te kunnen vrijwaren.

Mix van functies

“Houthalen was lange tijd bekend als de thuisstad van de REMO-site . Sinds 2006 kiest REMO Milieubeheer voor ‘groene’ technologie en tracht het afval te verwerken en opnieuw te gebruiken”, vertellen projectregisseurs Julie Marin en Kathleen De Beukelaer.

“Die lijn willen we ook op andere vlakken doortrekken. Overgebleven mijnafval kan bijvoorbeeld gebruikt worden om fietspaden aan te leggen. Het bedrijventerrein op de vroegere mijnsite heeft veel meer te bieden dan werkplaatsen en vrachtwagens. Het moet een ruimte voor iedereen worden. Dat kan door bedrijven te motiveren om infrastructuur te delen. Of door er fietspaden of een grote feestzaal te voorzien.”

Groene schakel

Een concreet voorbeeld is de heraanleg van het oude kolenspoor, dat vroeger de verschillende mijnsites met elkaar verbond. Het is ook nu nog een goede plaats om fietspaden aan te leggen. Julie Marin: “Het bedrijventerrein kan een schakel worden die het centrum van Houthalen met het Limburgs fietsroutenetwerk verbindt. Zo kunnen buurtbewoners er makkelijker op uit trekken of met de fiets gaan werken. Omgekeerd vinden fietsers uit de naburige gemeentes ook sneller de weg naar het centrum en naar de recreatiedomeinen in de buurt. Vanuit het terrein kunnen er paden naar de omliggende bossen en de Laambroekvijvers komen.”

Met de nieuwe plannen willen de projectpartners niet alleen het bedrijventerrein zelf opwaarderen: het is ook een uitgelezen kans om te vermijden dat er in de buurt nog meer open ruimte verdwijnt. “Rond het bedrijventerrein ligt prachtige natuur, met bossen en vijvers. Zo leeft er vlakbij een zeldzame sprinkhaan”, weet Julie Marin. “Als er in de buurt nog economische ruimte nodig is, zetten we beter in op inbreiding en hergebruik van terreinen en gebouwen, in plaats van nieuwe ruimte aan te snijden.”

Samenwerken werkt

Mooie ideeën, maar de onderzoekers blijven realistisch. “We gaan geen ‘ideaal plan’ uittekenen om de hele buurt te veranderen, want dat is niet haalbaar”, zegt Kathleen De Beukelaer. “Het heeft geen zin om een nieuw bedrijventerrein te ontwerpen als de bestaande bedrijven daarvoor moeten verdwijnen. Dat past ook niet in het plaatje van de circulaire economie. In de plaats daarvan bekijken we samen met de gemeente en de bedrijven hoe het terrein verbeterd kan worden. Waar hebben ze nood aan? Welke bedrijven willen uitbreiden, welke leegstaande gebouwen en terreinen kunnen een nieuwe bestemming krijgen? We willen mensen rond de tafel brengen en aan de hand van concrete scenario’s samen aftasten hoe ze kunnen samenwerken. Op basis daarvan kunnen we dan kleine voorbeeldprojecten lanceren.”

“Eén van de grootste uitdagingen worden de eigendomsprincipes. Zolang elk bedrijf de baas is over zijn eigen grond, is het moeilijk om bijvoorbeeld parkeerplaatsen te delen, een gemeenschappelijk park aan te leggen of zonnepanelen te delen. Daar bestaan nog onvoldoende juridische kaders voor. Nochtans kunnen alle ondernemingen op het terrein er beter van worden. Daarom betrekken we binnenkort ook experten zoals juristen en planners die passende antwoorden kunnen bieden voor nieuwe samenwerkingen tussen de bedrijven, op grote of op kleine schaal.”

PPTiO2 Centrum-Zuid - Houthalen Helchteren CTC3 (Clean Tech Campus + Closing The Circle + Cradle To Cradle)

Locatie

Centrum-Zuid, Houthalen-Helchteren

Projectregisseur

Julie Marin, OSA Research Group, K.U.Leuven