Deze atelierreeks legt de focus op een diepgaande terreinverkenning van sociaal-ruimtelijke opgaven in het brede zorglandschap. Elk atelier gaat dieper in op vragen en uitdagingen die bij de herontwikkeling van woon- en leefomgevingen in de zorg aan bod komen, in relatie tot diverse schaalniveaus waarvoor verschillende expertises van tel zijn.
In het huidige tijdsgewricht heeft het streven naar de-institutionalisering een hernieuwde impuls gekregen via de inzet op vermaatschappelijking van de zorg in diverse zorgwerkvelden. De centrale vraag in de atelierreeks is hoe we repressieve institutionele regimes kunnen bestrijden - duidend op Goffman’s concept van het ‘totaalinstituut’ - en hoe we op verschillende schaalniveaus omstandigheden kunnen creëren waarin ook niet-aaibare burgers tot hun recht kunnen komen.
Er dient hierbij zowel aandacht uit te gaan naar de sociale en architecturale dimensies in de zorg. Elk atelier omvat een sociaal-ruimtelijke vraagstelling, telkens door in gesprek te gaan met opdrachtgevers in de zorg alsook met architecten en stedenbouwkundigen. De schaalniveaus die de ateliers inhoudelijk vormgeven, zijn nauw verweven met elkaar.
Het tweede atelier vond plaats op 17 mei op Campus Dunant bij de vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek en ging dieper in op het schaalniveau van de buurt. Er werd ingezoomd op hoe het bestendigen van de relatie tussen een zorginstelling en de buurt kan bijdragen aan toekomstbestendige modellen voor wonen en zorg.
Zorg op maat kan niet gerealiseerd worden binnen vaste structuren, hiërarchische schema’s, en vastomlijnde doelgroepen. Als we de ervaring van zorgcontinuïteit willen realiseren in het woonparcours van mensen met chronische zorgnoden, hebben we ook ruimte nodig om zo dicht mogelijk bij de burger aanwezig te zijn.
Uit de discussie blijkt dat het instituut het eigen ‘hospitalocentrisme’ in vraag moet stellen en dan plaats moet maken voor een basisvoorziening. Naast een kwantitatieve nood aan ruimte, zullen opdrachtgevers in de zorg ook op kwalitatief vlak moeten nadenken over de programmatie van nieuwe ruimtes/gebouwen en blijvende processen van professionalisering; blijven we op ons eigen eiland handelen of installeren we functies die samenwerking mogelijk maken, zoals een buurtcentrum, wijkgezondheidscentrum of sociale kruidenier om dicht bij de leefwereld van mensen aan de slag te gaan?
Door voorbij de eigen verkaveling te kijken en te vertrekken vanuit een burgerschapsmodel, kunnen structurele en systemische patronen in vraag gesteld worden: “Welke strategische plekken in de buurt zijn een goede uitvalsbasis om gastvrije plaatsen te creëren?”, “Op welke manier kunnen we de buurt ontvangen, binnenhalen en meer betrekken in de zorg en omgekeerd?” of “Hoe kunnen we op zoek gaan naar een gemeenschappelijk doel met partners en verschillende (zorg)domeinen meer met elkaar laten inter-ageren?”.
Bovenal ligt hierbij een belangrijke rol weggelegd voor lokale overheden. Ruimte maken voor niet-aaibare burgers zowel binnen zorg- als welzijnswerk is een maatschappelijke opdracht waarbij de stad moet dienen als faciliterende context.
Sprekers
- Simon Allemeersch - Vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek – Universiteit Gent
- Steven Ingelbrecht - Algemeen Directeur Covias
- Anneleen Decuyper - Coördinator Ontmoetend Actief Covias
- An Blomme - Buurtcentrum Den Heerd en Mintus OCMW Brugge
- Jonas Jacques - Kwartiermaker Covias
- Matthias Blondia - Team Stadsbouwmeester Gent / IDC Stadsacademie
