Ronde tafels

Tijdens een workshop op 10 maart 2015 heeft een groep van een 50 tal experten uit verschillende sectoren zich gebogen over het vraagstuk van de herontwikkeling van verontreinigde terreinen met het opzet om economische ontwikkeling, nieuwe economische activiteiten en innovatieve sanerings- en financieringsmechanismen een plaats te geven.

Over netwerken, flexibel ruimtegebruik en nieuwe coalities

De vele uitdagingen waarmee steden vandaag worden geconfronteerd, van migratie tot huisvesting en van ecologische vraagstukken tot de tewerkstellingsproblematiek en toenemende sociale segregatie, kunnen niet langer beantwoord worden vanuit een mainstream denken. Vernieuwende ideeën en praktijken moeten centraal staan. Voorbeelden zijn sharing projecten (zoals bvb. Cambio, autodelen en verschillende peer-to-peer initiatieven, zoals garden sharing), groene economie, koppeling sanering met energieopwekking of afvalverwerking, voedsel- en cultuurcollectieven en alternatieve financieringsvormen, maar ook online diensten (van online media, zoals Netflix tot online adverteren of retail en crowdfunding). Dergelijke projecten tonen aan dat antwoorden op de huidige maatschappelijke uitdagingen niet uit louter economische en technologische hoek kunnen komen maar dat sociale innovatie cruciaal is. Netwerken en flexibel ruimtegebruik zijn elementen die het succes van deze initiatieven helpen te verklaren.

Koppelen we dit aan de huidige context in Vlaanderen, waar de ruimtelijke druk en toenemende vraag naar het aansnijden van open ruimte groot is - en nog zal toenemen in de toekomst -, dan wordt het al snel duidelijk dat we zoek moeten naar nieuwe manieren om de schaarse beschikbare ruimte optimaal in te zetten om deze nieuwe initiatieven alle kansen te geven. Zowel Europa als Vlaanderen willen het bijkomend ruimtebeslag tegen 2050 immers tot nul reduceren.

Om deze ambitie te realiseren zullen we de huidige regelgevingen in zake densiteit en bestemming in vraag moeten stellen. Er zal nood zijn aan experiment en onverwachte coalities. Overheden, op alle schaalniveaus, hebben hier een belangrijke rol te vervullen.

Tijdens een workshop op 10 maart 2015 werden verschillende van de uitdagingen en bottlenecks in de huidige regelgeving blootgelegd. De workshop markeerde een eerste belangrijk, meer publiek moment, in de strategische verkenning van de pilootprojecten betreffende de (her)ontwikkeling van verontreinigde terreinen. Een groep van een vijftigtal experten uit verschillende sectoren boog zich over enkele prototypische cases zoals we die in Vlaanderen denken tegen te komen: de maakplaats, het trefpunt, de vrijplaats, het werkhuis en de snipperstraat.

Momenteel klinken deze concepten nog abstract, maar doorheen de strategische verkenning en met de input van de workshop zullen deze prototypes belangrijke aspecten naar de oppervlakte brengen waarmee we rekening moeten houden bij een innovatieve activering van huidige brownfields en gecontesteerde stedelijke ruimtes. In een volgende fase, waarbij 5 concrete projecten uitgewerkt worden, zullen deze aspecten een plaats krijgen.