Ana Torfs’ Story Generator

Story Generator werd door Ana Torfs geconcipieerd met het Atelier Bouwmeester in gedachten, zonder dat er evenwel sprake is van een in situ ingreep: Torfs’ nieuwe werk heeft de gedaante van een autonoom object, dat inhoudelijk wél sterk verbonden is met de stedelijke en historische context waarin het Atelier zich inschrijft. Story Generator is een volledig in koper uitgevoerd, roterend ‘toestel’, dat herinnert aan steekkaartensystemen type Rolodex, maar ook aan de mutoscoop, een voorloper van de cinema, waarbij de kijker door het met grote snelheid omklappen van een reeks kaarten de illusie van beweging opwekt.

Ana Torfs’ Story Generator wordt op vergelijkbare wijze door de toeschouwer bediend met behulp van een draaiknop, en omvat ruim vijfhonderd ‘steekkaarten’, aan twee zijden bedrukt met een eclectische verzameling beelden en tekstfragmenten. Anders dan hogergenoemde systemen is ook de Story Generator zélf trouwens tweezijdig: de machine staat op een tafel met twee krukjes en kan door twee tegenover elkaar zittende kijkers tegelijk worden bekeken, die evenwel niet hetzelfde te zien krijgen. In een web van associaties en cross-references worden kijkers/lezers door vijfhonderd jaar vaderlandse geschiedenis geloodst, niet in één aaneengesloten verhaal maar in een gefragmenteerde loop van onderling verbonden geschiedenissen en taferelen. Zoals elke geschiedschrijving is ook Torfs’ bloemlezing niet ‘neutraal’: in het discours van de anonieme, schijnbaar alwetende verteller ontwaren we al spoedig enkele rode draden. Leidmotief is ongetwijfeld hoe sinds het begin van de moderne tijd de groeiende welstand in onze contreien, niet alleen in louter materieel opzicht maar evengoed in de ontwikkeling van wetenschap, kunst en cultuur, systematisch ten koste ging van roekeloos geëxploiteerde overzeese gebieden en volkeren. De Brusselse Coudenberg en de Ravensteinwijk, waar het Atelier Bouwmeester is gehuisvest, verschijnen daarbij als een soort hotspot waar wel érg veel hoofdrolspelers uit die lange geschiedenis van economische en politieke machtsontplooiing, vaak in verrassende combinaties, de revue passeren. 

Velen onder hen waren ‘generators’: ze brachten iets te weeg, met verstrekkende gevolgen. Naast Karel V en Leopold II ontmoeten we Filips van Kleef-Ravenstein, de gebroeders Tassis, de Mexicaanse keizerin Charlotte, de wereldberoemde orchideeënverzamelaar Jean-Jules Linden, de ontdekkingsreiziger Stanley, Baron Edouard Empain, Patrice Lumumba en vele anderen. Aan één van hen zou de Story Generator kunnen zijn opgedragen: de jurist Paul Otlet, die in 1895 samen met Henri La Fontaine op steekkaarten (!) een verzameling feiten en data opstartte en hiermee de grondslag legde van het latere Mundaneum, een utopisch project dat vooruitwijst naar het World Wide Web. Otlet was tevens de vader van de Volkenbond, de voorloper van de VN. Zijn nagedachtenis roept de vraag op of universele kennisvergaring en -deling (hoe onbeheersbaar ook) een sleutel kan zijn tot een rechtvaardiger wereldorde.

Ana Torfs bedient zich van de meest diverse media (film, fotografie, video, grafiek, textiel...). Haar installaties gaan vaak vergezeld van volledig door haar verzorgde publicaties. Haar werk was onder meer te zien in Bozar Brussel, Generali Foundation Wenen, K21 Düsseldorf, Manifesta 9, de 11de Sharjah Biënnale. In 2014 wijdde WIELS Centrum voor Hedendaagse Kunst een monografische tentoonstelling aan haar recente werk. Ana Torfs woont en werkt in Brussel.

Foto's en video ©Ana Torfs